Mùa thu nhớ Phố

Thế là lại một mùa thu nữa,

Em ngồi nhặt nắng giữa heo may…

Người ta hay nói “mùa thu là mùa của hoài niệm” nên hình như giữa cái heo may lành lạnh như này, người ta thường hay nghĩ vẩn vơ… Ta không biết tại mùa thu hay tại một câu thơ mà bỗng dưng ta nhớ về Phố cũ. Đã lâu, ta cũng chưa ghé về thăm Phố cũ. Con phố nằm trong lòng phố cổ mà chẳng mang tên “hàng” gì. Tuổi thơ ta gắn cùng phố nhỏ với những kỷ niệm êm đềm. Đôi khi thoáng nhớ, thoáng quên…

Sớm nay, mẹ gọi điện bảo chiều ghé qua mang chim ngói tần hạt sen về cho lũ nhỏ. Tự nhiên thấy lòng nao nao nhớ về thu của tuổi thơ. Xa lắm rồi, xa như cổ tích, những mùa thu nào đó lành lạnh heo may, theo mẹ ra chợ Bắc Qua, mua bu chim ngói. Những con chim hiền hiền, ngơ ngác, rù rì bay về phương nào đó tránh đông, mà đi không đặng… Người Hà Nội vốn tinh tế về ẩm thực nên thu nhất định sẽ có món chim ngói tần hạt sen và cốm.( Đặc trưng của mùa thu). Cũng chẳng biết từ bao giờ hình ảnh những con chim ngói hiền lành đi tránh đông bị bắt, nhốt trong lồng ấy, cứ như ẩn ức trong ta khiến ta không sao làm nổi món đó. Cho nên bà thỉnh thoảng lại làm gửi cho lũ trẻ ăn.

Ngày xưa, vào thu như này, ta thích lẽo đẽo theo mẹ ra đầu phố Cầu Gỗ mua cốm. Những chiếc quang gánh cốm bao giờ trông cũng mới và đẹp hơn so với những gánh khác. Nhấc vỉ gió lên là những gói cốm gói chừng cân một, người bán phân loại, bọc bên trong là lớp lá dáy để cốm luôn mềm, ngoài là những chiếc lá sen thơm ngát, bên cạnh là bó rơm mùa. Sắc cốm xanh như màu lúa non pha lẫn màu vàng của nắng thu, thoang thoảng thơm, hương mong manh như níu mãi vào ký ức. Ta thích nhất là “cốm đầu nia” mỏng mảnh như những chiếc lá me, cảm giác thổi nhẹ cốm cũng đủ bay xao xác. Có lẽ vì mỏng thế nên khi sàng để phân loại, nó bay ra trước nên được gọi là “đầu nia” chăng?.

“Cốm rót” von vón nhỏ như hạt ngô, ăn ngọt ngào và mọng sữa nhất, nhưng đâu đó cứ dính lại chút mày nên cảm giác gờn gợn. Sau đó là loại cốm vừa vừa, bán cho những người dễ tính hơn. Cuối cùng là “cốm già”, thỉnh thoảng mẹ cũng mua về để xào, nấu chè, làm bánh cốm trong dịp Trung thu, hay nhồi chim và làm chả cốm… Ngày xưa, bà và mẹ kén cốm kỹ đến mức còn phân biệt cốm làng Vòng hay cốm Mễ Trì. Giờ thì hai làng đều đã thành phố lớn sầm uất. Cốm nay được làm với những công nghệ và hương liệu hiện đại như những cô gái Hà Thành thời @ nên khó tìm lại được hương cốm dịu dàng ngày xưa…

Sắc cốm xanh xanh, sắc cúc vàng vàng…Mỗi sớm, những chiếc xe đạp chở đầy hoa cúc vàng rực dọc trên con đường ta đi làm, đúng là chở mùa thu vàng đi khắp phố phường. Nhìn những chiếc xe đạp hoa ấy ta lại nhớ tới những gánh hàng hoa nhè nhẹ ngày xưa trên vai mấy bà, mấy chị từ làng Ngọc Hà hay Nhật tân vào phố cổ, đem theo những sắc màu dễ thương phảng phất hương đồng gió nội. Những bông hoa nhỏ xinh ấy đươc gói trong chiếc lá dong cũng nho nhỏ trên đôi tay nhẹ nhàng của mấy bà mấy chị bán hoa. Hồng quế dịu dịu thơm thơm, hoa ngâu thoang thoảng lấm chấm vàng, mẫu đơn đo đỏ nền nã, bạch thiên hương trắng muốt tinh khôi, móng rồng hồng hồng ngọt ngọt… nhưng thích nhất là  hoàng lan. Nếu vào hạ, hương ngọc lan dịu dàng thanh khiết như thoát tục thì cuối thu, hương hoàng lan lại ngọt ngào, quyến rũ đến say mê. Ngày ấy,  bà ngoại mua gói hoa để thắp tuần rằm, bao giờ ta cũng chờ để thụ lộc bông hoàng lan. Ta để nó trong một chiếc túi vải nhỏ xíu, bỏ vào cặp sách, để hương lan theo ta đến tận trường…

Nhưng chẳng biết vì sao hoàng lan lại không đi vào thơ ca mang nét lãng mạn đặc trưng cho thu Hà Nội mà lại là hoa sữa. Vào những đêm không trăng cuối  thu, nếu đạp xe đi trên phố Nguyễn Du mới thấy thế nào là nồng nàn hoa sữa. Trong khoảng tối, người ta sẽ không cảm nhận bằng mắt mà cảm nhận từ mùi hương. Sương thu buông mờ ảo trên mặt hồ Thuyền Quang và dọc con đường thơm nồng, quàng lên cảm giác lành lạnh như dẫn dụ người ta đi vào cõi liêu trai… Và ta, trong những câu thơ về mùa thu thế nào cũng có hoa sữa. Hoa sữa xen vào hồi ức về Hà Nội trong ta cũng lãng mạn như bao bài thơ ca nổi tiếng mà mọi người từng biết. Giống như hương sữa cũng nồng nàn trong câu thơ của những ai yêu Hà Nội, yêu mùa thu…

Ta cũng nhớ những mùa thu khi ta lớn hơn với căn nhà ở ven ngoại ô (dù bây giờ cũng được tính là trung tâm thành phố). Một cây cầu nhỏ bắc qua con sông Tô, một cánh đồng bát ngát gắn với những kỷ niệm thời hoa mộng… Nhưng hãy còn nhiều mùa thu lắm nên ta để dành nỗi nhớ về nó cho những thu sau…

Thế là lại một mùa thu nữa

Em ngồi nhặt nắng, giữa heo may

Trời cao xanh mướt, trong như ngọc

Chợt thấy hồn mình… mây trắng bay

Gió đưa, bướm gọi, vàng hoa cúc

Vàng cả nắng chiều, lấp lánh sông

Hương cốm thoảng thơm… vào nỗi nhớ

Nỗi nhớ thơm vào… hương mênh mông…

 Thu giấu nồng nàn trong hoa sữa

Em giấu nồng nàn trong câu thơ

Ai ghé về qua con phố cũ

Cho ta gửi nhé! chút hương mùa…

  Phố giờ đây đã khác nhiều.  Tất cả những hình ảnh đó chỉ còn là ký ức đẹp bởi Hà Nội đã quá nhiều đổi thay, nhưng ta vẫn  nhớ về Phố cũ với những kỷ niệm đẹp như ngày nào… Ngày mai, ta sẽ ghé về thăm Phố. Thực ra không phải ta không muốn ghé về thăm Phố, mà chỉ là ta sợ ta sẽ buồn khi ta nghĩ rằng Phố đã quên ta…